نقدها و مقالات مطبوعاتی عباسعلی خسروداد





 قبل از ورود به اصل مطلب، لازم است با معنی و مفهوم این دو واژه آشنا شویم. تعهد در لغت به معنی: " گردن گرفتن، به عهده گرفتن کاری عهد بستن، پیمان بستن، نگاه داشتن و غمخواری " است و تخصص به معنی: " خاص شدن به امری، مخصوص شدن در کاری، مهارت داشتن و آشنا بودن با علوم و فنون " است; بنابراین متعهد به کسی گفته می‌شود که وظایف محوله را به درستی و به نحو احسن انجام دهد، در کاری که به وی سپرده شده است احساس مسئولیت کند، به عهدی که بسته است پایبند باشد، در هر کاری خدا وجدان را در نظر بگیرد، از خیانت در امانت دوری گزیند، در حفظ و حراست از اموال عمومی کوشا باشد و مهمتر از همه از پذیرش مسئولیت هایی که در آنها تخصص و مهارت کافی ندارد امتناع ورزد و متخصص کسی است که در کاری که به عهده گرفته است مهارت کافی داشته باشد و فوت و فن ها و زیر و بم های آن را بشناسد و به عبارت روشنتر سوار به‌ کار باشد.
حال، بحث بر سر این است که آیا در گزینش افراد برای اداره امور و سپردن مسئولیت ها به آنان باید اولویت را به تعهد بدهیم یا به تخصص؟ به دیگر بیان، باید سررشته امور را به دست متعهدان بسپاریم یا متخصصان؟
 نظرها در این زمینه متفاوت است. برخی معتقدند در واگذاری مسئولیت ها به افراد، اولویت با تعهد است; یعنی فرد باید ابتدا متعهد باشد بعد متخصص زیرا متخصص بی تعهد با وجود مهارت و تسلط کافی در کار و دانش فنی و آشنایی با اداره امور، ممکن است دچارلغزش وچه بسا سوء استفاده از موقعیت و مقام و حتی خیانت شود. ادامه دارد



 رخداد تاسف برانگیز جریان سیل در هفته‌های اخیر در بیشتر استان‌ها و مناطق کشور، شمار قابل توجهی از ساکنین این مناطق را از هستی ساقط و بسیاری را در غم فقدان عزیزانشان ماتم زده کرد. خسارت های وارد شده به سیل زدگان، به اندازه ای گسترده و پر حجم است که به نظر نمی رسد به زودی و به آسانی جبران شوند.
افزون بر کشته، مجروح و مفقود شدن چند ده نفر از هموطنانمان، بیشتر خانه ها و زمین های کشاورزی در این مناطق، به کلی به زیر آب رفته و از حیز انتفاع خارج شده‌اند. رخداد غم انگیز سیل و پیامدهای اجتماعی و اقتصادی آن، نه تنها هم وطنان سیل زده بلکه کل جمعیت کشور را تحت تاثیر قرار داد و آنان را در غم و اندوهی جانگزا فرو برد.
 درباره جزئیات این رخداد، میزان خسارت ها و مشکلاتی که در اثر آن، برای اهالی ساکن در مناطق سیل زده ایجاد شده است، فراوان شنیده‌ایم و بازگویی و بازنمایی صحنه های دردناک این حادثه غم انگیز به مثابه تکرار مکررات و بلکه نیشتر زدن به زخم‌ها و دردهایی است که خواسته و ناخواسته بخش قابل توجهی از جمعیت این مناطق را گرفتار کرده است‌‌‌؛ لذا در این نوشته در حد بضاعت قلم، به تبیین علل و عوامل گستردگی خرابی‌ها، خسارت‌ها و مصیبت هایی می پردازیم که در جریان این رخداد، به مردم وارد شده و می شود.
 در گذشته های دور که فناوری اطلاعات و ساز و کارهای پیش بینی حوادث طبیعی مانند امروز از پیشرفت کافی برخوردار نبود، مردم از سیل و زله و طوفان به عنوان حوادث غیرمترقبه و بلایای آسمانی یاد می کردند و غافلگیر شدن در مقابل این حوادث را یک امر طبیعی قلمداد می کردند. هر چند در آن زمان ها نیز پیشگویی های جسته و گریخته ای توسط افراد سالمند و دنیا دیده درباره تحولات احتمالی آب و هوایی و اقلیمی ارائه می شد; اما نبود امکانات لازم برای مقابله با خطرات و خسارت های ناشی از این حوادث، باعث می‌شد که مردم نتوانند پیشگیریهای لازم را برای کاستن از گستردگی مصائب و مشکلات انجام دهند؛ اما اکنون با پیشرفت فناوری اطلاعات و فراهم بودن ابزارهای پیش بینی حوادث به ویژه سیل و طوفان و نیز در دسترس بودن امکانات و وسایل لازم برای پیشگیری از توسعه خرابی ها و به حداقل رسانیدن سطح و حجم خسارت ها، دیگر هیچگونه بهانه و دستاویزی برای توجیه کوتاهی ها و کم کاری های مسئولان ذیربط در این زمینه پذیرفته نیست.
براساس گزارش‌های منتشر شده افزایش خرابی های سیل نتیجه دخالت های غیر کارشناسی عوامل انسانی از جمله: در پوشش گیاهی. قطع درختان جنگلی. ساخت و سازهای غیر مجاز و غیر مقاوم در کناره و حریم رودخانه‌ها، آبراهه‌ها و جاده ها و پر شدن نهرها و آبراه های طبیعی، در اثر نشست گل و لای و عدم لایروبی به موقع آنها بوده و اگر از تداوم توسعه این عوامل در وقت خود جلوگیری می شد، امرور شاهد افزایش ضایعات و خسارت‌های اغلب جبران ناپذیر، در مناطق سیل زده نبودیم.
 در کشورهایی که خطر سیل زمین ها و سلامت اهالی  را تهدید می‌کند، با رویکردهای علمی و استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته، پیشگیری های لازم برای مقابله با خطرهای ناشی از سیل، انجام می‌شود. برای نمونه اجرای پروژه سیل بند "دلتا" در کناره های رودخانه راین در کشور هلند، یکی از مهمترین اقداماتی است که در سال های گذشته برای جلوگیری از خسارت های سیل در این کشور اجرا شده است. درکشور انگلستان نیز با احداث سیل بندهای متحرک باقطعات بتنی و پلاستیکی یک سیتم مطمئن دفاعی در برابر سیلاب ها ایجاد شده است. همچنین سیل بند های طولانی در کناره های رودخانه "زرد" در کشور چین در زمان‌های دور، نشانه دوراندیشی مسئولان این کشور و اقدامات پیشگیرانه آنان برای مقابله با افزایش خطرات سیل است.
در اغلب کشورهایی که جریان سیل در آنها محتمل است با توسعه پوشش گیاهی به ویژه جنگل ها، لایروبی آبراهه ها، احدات مخازن ذخیره آب، ایجاد سیل بند ها و سایر اقدامات پیشگیرانه از افزایش خسارت های ناشی از سیل جلوگیری می شود.
 اگر یک سوم هزینه هایی را که صرف بازسازی خرابی ها و جبران خسارت های سیل زدگان خواهد شد، صرف اقدامات پیشگیرانه و مدیریت بحران، می کردیم، قطعا، امروز شاهد ضایعات و خسارت‌های به این گستردگی در مناطق سیل زده نبودیم.
امید که مسئولان ما با گوش آویز کردن جمله " علاج واقعه را قبل از وقوع باید کرد " و عبرت گرفتن از حوادث اخیر، با برنامه ریزی های راهبردی و رویکردهای کارشناسانه، ساز و کار های لازم را برای پیشگیری از افزایش ضایعات و خسارت های ناشی از حوادث احتمالی در آینده، فراهم کنند;  تا مردم منبعد در مقابل این قبیل حوادث غافلگیر نشوند،
عباسعلی خسروداد.




اگر در یک نظرسنجی میدانی از گروه های مختلف مردم، با درصدهایی متشکل از افراد با توزیع سن، جنس و میزان تحصیلات، بپرسیم:  معیارهای سنجش شایستگی مدیران کدامند؟  با پاسخ ها و دیدگاه‌های متفاوتی مواجه می شویم.
 درصدی از نظریه دهندگان، " تعهد، تقوا، پاکدامنی و امانتداری را از شاخصه های یک مدیر شایسته قلمداد می کنند. در صدی دیگر: " به مدیرانی نمره قبولی می دهند که از تخصص، مهارت در کار و علم مدیریت برخوردار باشند." و از نظر بقیه : " شایسته ترین مدیر کسی است که در عین تعهد، تقوا و پاکدامنی از دانش، تخصص و مهارت کافی برخوردار باشد و بتواند به درستی از عهده انجام وظایف محوله بر آید."
گروه اول در دفاع از نظریه خود چنین استدلال می کنند که: " مدیران مومن و  متعهد، از راه راست منحرف نمی شوند، فساد ناپذیرند، فرصت طلب و سودجو نیستند، از موقعیت و مقام خود سوء استفاده نمی کنند، از اختلاس، رانت خواری فساد مالی و حیف و میل اموال عمومی دوری می گزینند و در مجموع افرادی سالم، درستکار و قابل اعتماد هستند."
 طرفداران نظریه تخصص هم می‌گویند:  "سپردن امور به دست مدیران غیر  متخصص خطاست و چنین افرادی هرگز نمی‌توانند طرح‌ها و برنامه‌های متناسب با مسئولیت‌های سازمان تحت مدیریت خودرا تنظیم و به مرحله اجرا و عمل در آورند." این گروه اضافه می‌کنند: "چگونه می توان هدایت یک هوا پیما را به فردی که با فنون خلبانی آشنا نیست، سپرد؟ و یا مسئولیت اداره یک بیمارستان و کلنیک تخصصی را به یک فرد غیر متخصص واگذار کرد؟."
و اما گروه سوم بر این عقیده پای می فشارند که: " شایسته ترین فرد برای مدیریت یک سازمان، کسی است که هم متعهد باشد و هم متخصص.
تاکید بر تخصص صرف، همان قدر خطاست که قناعت به تعهد صرف. مدیر بی تخصص همان اندازه در امر مدیریت، ناتوان است که مدیر بی تعهد."
در تعالیم دین مبین اسلام نیز علم  و تقوا در کنار و به موازات هم قرار گرفته اند. بنابر این، می توان گفت که تعهد و تخصص دو بال مدیریت هستند. همان طوری که پرندگان با یک بال نمی توانند پرواز کنند; مدیرانی هم که فاقد این دو ویژکی باشند قادر به اداره امور سازمان، نخواهند بود.
شهید دکتر چمران، درپاسح به این پرسش که: " به نظر شما در گزینش مدیران، اولویت با تقواست یا تخصص؟ " گفت: " تقوا از تخصص لازم تر است؛ اما آن کس که تخصص ندارد و کاری را می پذیرد، بی تقواست."
همچنین در مناظره ای بین شهید بهشتی و مرحوم بازرگان در اوایل انقلاب، با موضوع: " آیا تعهد بالاتر است یا تخصص؟" شهید بهشتی می گوید: " مدیران باید متعهد و متقی باشند.  بازرگان که اولویت را به تخصص می داد از بهشتی می پرسد: "فرض کنیم: خانواده شما قصد سفر دارند. آیا شما آنان را با راننده ای رهسپار می کنید که متعهد و متقی است؛ اما در امر رانندگی تازه کار و ناشی است؟ یا با راننده ای که مجرب و مسلط به رانندگی است؛ اما اهل همه جور معصیت است؟" در این هنگام شهید بهشتی با یک مکث کوتاه، می گوید: " آقا من دیگر صحبتی ندارم."
فارغ از همه اظهارنظرها و عقیده ها، درباره اولویت تعهد بر تخصص و یلعکس، این واقعیت را نمی‌توان و نباید نادیده گرفت که هم مدیران متعهد فاقد تخصص و هم متخصصین بی تعهد، در کار خود، موفق نبوده اند و عملکرد هر دو گروه در حوزه مسئولیت شان منفی و حتی خسارت بار بوده است.
چه بسا مدیران متعهدی که به علت نداشتن تخصص و مهارت درکار، سازمان تحت مدیریت خود را با خسارت های جبران ناپذیری مواجه کرده اند و چه بسیار مدیران متخصصی که در اثر بی تعهدی و عدم احساس مسئولیت، در دوره مدیریت خود، از کارنامه قابل قبولی برخو دار نبوده اند.
 به جرأت می توان گفت که علت و عامل بسیاری از نابسامانی های به وجود آمده در حوزه های مختلف اجتماعی، اقتصادی، به ویژه صنعت و تولید کشور، قرارگرفتن مدیران  غیر متعهد یا غیر متخصص در رأس امور بوده و هست.
نمونه ها و مصداق های زیادی از این قبیل مدیران را می توان مثال زد که درکسوت تقوا در رأس کلیدی ترین و مهمترین سازمان های کشور قرار گرفته  و بعد از مدتی فاسد از آب در آمده اند و بالطبع، باسوء استفاده از موقعیت و مقام خود به اموال و ثروت های عمومی چوب حراج زده اند.
همچنین از مدیرانی می توان مثال زد، که با ادعای دانش و بینش و کار بلدی، سکان مدیریت سازمان های مهم و حساس کشور را در دست گرفته اند؛ اما نه تنها  در راستای توسعه سازمان تحت مدیریت خود کاری از پیش نبرده اند؛ بلکه آن را به هم ریخته و به صورت ویرانه ای،  به دیگری تحویل داده اند.
در این میان از مدیرانی هم می توان یاد کرد که نه تخصص دارند و نه تعهد و تقوا  و  اغلب با سو استفاده از رابطه و پارتی بازی در رأس امور قرارگرفته اند!  و وای به حال ملتی که سر نوشت شان به دست چنین افرادی سپرده شود.
اکنون مردم،  چوب ندانم کاری ها و سهل انگاری های کسانی را می خورند که در گزینش مدیران، اعم از مدیران بالا دستی و میانی دقت عمل به خرج نداده  و از اصل شایسته سالاری پیروی نکرده اند. آیا این عده خواهند توانست  پاسخگوی کوتاهی ها و یا اشتباهات خود، در مقابل خدا و خلق خدا باشند؟



نوشیدن قهوه درایران از زمان شاه طهماسب اول متداول شد و در عهد سلطنت شاه عباس ، قهوه خانه های متعددی ، در شهرهای ایران ، به ویژه اصفهان وقزوین دایر گردید . 

قهوه خانه های عهد صفوی در ابعاد وسیع ، با غرفه ها ، طاق نماها و شاه نشین های مفروش و چراغ های فراوان و اغلب با حوضی دروسط ساخته شد و درآنها علاوه برصرف قهوه وکشیدن قلیان ، انواع بازی ها وسرگرمی ها رواج داشت .

طبقات مختلف مردم ، ازاعیان و رجال دربار وسران قزلباش ، شاعران ، اهالی قلم ، هنرمندان ، بازرگانان و .

برای گذراندن وقت ، دیدار دوستان و سرگرم ساختن خود به بازیهای مختلف یا مناظره و مشاعره و شنیدن اشعار شاهنامه و قصه و تماشای رقص ها و شرکت دربازی ها ، ازجمله ، بازی شاه وزیر، شطرنج وتخته نرد و. به قهوه خانه می رفتند . حتی گاهی شاه به همراه اطرافیان ومهمانان خارجی به قهوه خانه می رفتند و ساعاتی از وقت خود را دراین مکان ها می گذراندند.

با تحولات اجتماعی و پیدایش مراکز تفریحی و سایر سرگرمی ها ، به تدریج از رونق قهوه خانه ها کاسته شد و این مکان ها به محل اجتماع و پاتوق طبقات پائین اجتماع ، ازجمله کارگران و افراد بیکار و لوطی ها و داشمشدی ها تبدیل شد .

 با حضور این قبیل افراد در قهوه خانه ها ، افراد نو رسیده و کم سن و سال حق ورود و عرض اندام در قهوه خانه را نداشتند . با سپری شدن دوران لوطی ها و قداره کشها ، پای نو رسیده ها و حتی نوجوان ها به قهوه خانه ها باز شد و امروز مشتریان اصلی این مکان ها را ، این گروه از جمعیت شهرها و روستاها تشکیل می دهند .

استعال دخانیات به ویژه قلیان از ، اصلی ترین دلمشغولی های اغلب جوانان در قهوه خانه هاست و هجوم سیل آسای این قشر به قهوه خانه ، موجب رونق بازار این صنف شده و به همین دلیل ، روز به روز برتعداد آنها درشهرها و روستاها افزوده می شود . لازم است بدانیم : در حال حاضر درشهر 175 هزارنفری مراغه بیش از80 واحد قهوه خانه وجود دارد و روزانه هزاران نفر از مردم ، که بیشتر آن ها را جوانان و نوجوانان تشکیل می دهند ، برای صرف چای و استعمال دخانیات ، اعم از سیگار و قلیان و گذراندن وقت خود به این مکان ها رفت و آمد می کنند.

طبق آمارهای موجود ، تعداد قهوه خانه ها در مراغه ، از شمار کتابخانه ها ، کتابفروشی ها ، مراکز فرهنگی و هنری و سالن های ورزشی بیشتر است وعده ی جوانانی که وقت خود را دراین مکان ها می گذرانند. از جوانانی که به فعالیت های فرهنگی ، هنری و ورزشی مشغولند ، به مراتب بیشتر است .

با تاسف باید گفت که امروز هیچ گونه محدودیتی برای تاسیس قهوه خانه های جدید در این شهر وجود ندارد و متقاضیان تاسیس قهوه خانه به آسانی موفق به اخذ پروانه ی کسب وفعالیت در این صنف می شوند. در برخی از مناطق شهری ، قهوه خانه ها با فاصله ای اندک و نزدیک به هم مشغول فعالیتند و درساعات مختلف شبانه روز با تمام ظرفیت از مشتریان خود با چای و قلیان پذیرائی می کنند.

صدای غلغل هم زمان ده ها قلیان ، با صدای خش خش سینه ها و سرفه ها و دود غلیظ و نفسگیر تنباکو در فضای محدود و اغلب تنگ قهوه خانه ها ، در هم می آمیزنند و سمفونی ناموزون مرگ و نابودی را درگوش ها زمزمه می کنند !

با این وجود که پزشکان و کارشناسان بهداشت و درمان ، مضرات قلیان را ده ها برابر سیگار اعلام می کنند و مردم را از استعمال آن بر حذر می دارند ، این وسیله در قهوه خانه هایی که روز به روز بر تعداد آنه اافزوده می شود ، به آسانی و بدون هرگونه محدودیتی به گروهای مختلف سنی ، حتی نوجوانان عرضه می شود!

علاوه بر عوارض و پیامدهای خطرناک استنشاق مداوم دود قلیان و سیگار ، آمد و شد معتادین به مواد مخدر و افراد بزهکار به قهوه خانه ها ، مشتریان این واحدها را در معرض انواع آلودگی ها و آسیب های اجتماعی قرار می دهد ، چه بسا بد آموزی ها و ناهنجاری های رفتاری که جوانان و نوجوانان قهوه خانه نشسین ، از همنشین های اغلب لا ابا لی و لاتمنش خود در قهوه خانه ها یاد می گیرند و طبعا سلامت نفس خود را دراین همنشینی ها از دست می دهند . 

مشاجرات لفظی ، فحاشی ها و حتی درگیری های خونین فیزیکی در بین قهوه خانه نشین ها ، سلامت جسمی و اخلاقی جوانان قهوه خانه نشین را مورد تهدید جدی قرارمی دهد .

عوامل مؤثر در گرایش جوانان به قهوه خانه نشینی :

از عوامل مؤثر در گرایش جوانان به قهوه خانه نشسینی می توان به موارد زیر اشاره نمود

1 ـ بیکاری

2 ـ ناکافی بودن مراکز فرهنگی ـ هنری ـ ورزشی وتفریحات سالم در سطوح مختلف شهر و ناتوانی مراکز موجود در جذب جوانان به  این مراکز

3 ـ ضعف فرهنگ نظارت و کنترل رفتارها و رفت و آمدهای جوانان و نوجوانان در خانواده ها

4 ـ فقدان موانع قانونی برای جلوگیری از رفت و آمد گروه های سنی پایین به قهوه خانه ها

5ـ عرضه ی آزادانه ی قلیان و استعمال بی قید و شرط مواد دخانی در قهوه خانه ها و بالاخره صدور نا محدود مجوز تاسیس قهوه خانه در مناطق شهری و روستایی ، از سوی اتحادیه های ذیربط

لازم به یاد آوری است که در سالهای نه چندان دور ، عرضه ی قلیان در قهوه خانه ها ممنوع شد ، لیکن در اثر عدم قاطعیت مسوولان ذیربط در این زمینه ، این ممنوعیت دیری نپایید و عرضه ی این وسیله مجدداً و این بار بیشتر از پیش از سر گرفته شد ، تا جایی که امروز قلیان وجه غالب قهوه خانه بوده و درصد قابل توجهی از مشتریان این صنف را به اصطلاح قلیان کش ها تشکیل می دهند .

با شرحی که گذشت‌ ، این پرسش در ‌اذهان مطرح می شود که آیا وقت آن نرسیده ‌است ، برای نجات این قشر نوپا و آسیب پذیر و سازندگان ایران فردا از گزند سم مهلک دود قلیان و بیرون کشیدن آنها از منجلاب انواع آسیب ها ، آلودگی ها و ناهنجاری های ناشی از عادت قهوه خانه نشینی تدبیری اندیشیده شود ؟

موضوعات مرتبط: آثار
برچسب‌ها: عباسعلی خسرو داد


تبلیغات

محل تبلیغات شما
محل تبلیغات شما محل تبلیغات شما

آخرین وبلاگ ها

آخرین جستجو ها

Cynthia cardex download آنلاین عشق :))جان لیموترش شفااااف بهشت ویدکو دفتر پیشخوان دولت